هورمون پرولاكتين، كاركرد پرولاكتين و بيماري هاي ناشي از آن
هورمون پرولاكتين چيست و براي بدن چه كاركردي دارد؟ هورمون پرولاكتين نقش اصلي در توليد شير سينه مادر بعد از زايمان دارد، اين هورمون هم در زنان و هم در مردان وجود دارد و براي سلامتي باروري آن بسيار مهم مي باشد اما ميزان آن در مادران بعد از بارداري بيشتر مي باشد.
در صورتي كه ميزان توليد اين هورمون از حالت طبيعي اش خارج شود بيماري و مشكلاتي را ايجاد مي كند كه براي درمان بايد به پزشك مراجعه كنيد، براي اين كه ميزان اين هورمون تشخيص داده شود بايد آزمايش پرولاكتين صورت گيرد تا در صورت وجود مشكل اقداماتي براي رفع آن انجام گيرد.
همچنين بسياري از داروها باعث افزايش ترشح پرولاكتين مي شوند كه در ادامه اين مقاله درمورد آن و بهترين روش هاي درماني توضيحاتي را ارائه مي دهيم.
هورمون پرولاكتين چيست؟
هورمون پرولاكتين يك نوع هورمون پروتئيني مي باشد كه از غده هيپوفيز ترشح مي شود و باعث مي شود تا سينه هاي زنان بعد از زايمان شير توليد كند، اين هورمون در مردان و زنان غير باردار هم وجود دارد.
هورمون پرولاكتين در ترشح هورمون هاي استروژن و تستوسترون موثر است و در بارور شدن شخص تاثير بسياري دارد و زماني كه ميزان اين هورمون كم شود پزشك با تشخيص و تجويز دارو سعي مي كند تا ميزان تعادل آن را برقرار سازد.
هورمون پرولاكتين چه كاركردهايي دارد؟
هورمون پرولاكتين با نام هاي لاكتوژن، ماموتروپ و لاكتوتروپ شناخته مي شود و نقش اصلي و مهمي در تحريك كردن غدد شيرساز در سينه دارد، همچنين در قسمت هايي از كبد، كليه و غدد تناسلي گيرنده هاي پرولاكتين وجود دارد.
اين هورمون در به وجود آمدن ميل جنسي نقش بسياري دارد و با مكيدن سينه ميزان آن افزايش مي يابد. به اين هورمون گاهي اوقات هورمون عشق مي گويند و ميزان ترشح اين هورمون در شب ها بيشتر از روز ها مي باشد.
يكي ديگر از كاركرد هاي هورمون پرولاكتين اين است كه با بالارفتن سطح آن در بدن چرخه قاعدگي دچار اختلالاتي مي شود، اين امر باعث مي شود تا در دوران شيردهي بدن زنان بازسازي شود و براي بارداري بعدي آمادگي بيشتري داشته باشند.
سطح نرمال هورمون پرولاكتين در بدن زن و مرد
سطوح نرمال هورمون پرولاكتين در بدن زن و مرد متفاوت مي باشد بر اساس يافته هاي آزمايشگاهي ميزان نرمال پرولاكتين در خون به شرح زير مي باشد.
- محدوده نرمال هورمون پرولاكتين براي مردان : ۲ تا ۱۸ نانوگرم در هر ميلي ليتر مي باشد.
- محدوده نرمال هورمون پرولاكتين براي زنان غير باردار : ۲ تا ۲۹ نانوگرم در هر ميلي ليتر مي باشد.
- محدوده نرمال هورمون پرولاكتين براي زنان باردار: ۱۰ تا ۲۰۹ نانوگرم در هر ميلي ليتر مي باشد
عللي كه باعث ترشح سطوح غيرنرمال پرولاكتين در خون مي شوند
عوامل بسياري باعث مي شود تا پرولاكتين به صورت غير نرمال ترشح شود كه اين عوامل عبارت اند از :
- وجود تومور در غده هيپوفيز
- اختلالات مرتبط با غده هيپوتالاموس در مغز
- دچار بودن به اختلال آنوركسيا يا همان بي اشتهايي عصبي
- مصرف داروهايي مانند ضد افسردگي هاي سه حلقه اي، آنتي سايكوتيك ها و داروهاي كنترل فشار خون
- وجود آسيب هايي در ناحيه قفسه سينه ( نظير جراحات، زخم ها يا حتي استفاده طولاني مدت از سوتين هاي بسيار سنگين)
- دچار بودن به برخي از بيماري ها مانند مشكلات كبدي، نارسايي هاي كليوي و سندروم تخمدان پلي كيستيك
نشانه هاي ترشح نامتعادل هورمون پرولاكتين
از نشانه ها و علائمي كه باعث ترشح نامتعادل پرولاكتين مي شوند مي توان به موارد زير اشاره كرد:
- ترشحات غير طبيعي سينه، پريود نشدن يا باردار نشدن خانم ها
- حساسيت بيش از حد به سينه يا خشكي ناحيه واژينال براي خانم ها
- بزرگ شدن سينه ها و يا در مواقع بسيار نادر ترشح از سينه در مرد ها
- كاهش و ضعف بينايي يا سردردهاي مكرر و بدون علت براي زنان و مردان
- كاهش تمايلات جنسي يا به وجود آمدن مشكلاتي هنگام نعوظ در مرد ها
بيماري هاي ناشي از ترشحات غير طبيعي هورمون پرولاكتين
در صورتي كه هورمون پرولاكتين به صورت غير طبيعي ترشحاتي دارد در اين صورت مشكلات متعددي در خون ايجاد مي كند كه از جمله مهم ترين آنها مي توان به موارد زير اشاره كرد.
پرولاكتينوما
پرولاكتينوما يك تومور داخل هيپوفيز مي باشد كه باعث مي شود پرولاكتين بيش از حد ترشح شود، براي درمان اين بيماري از درمان هاي كاهش دهنده پرولاكتين نظير كابرگولين ( داستينكس) و بروموكريپتين استفاده مي شود.
ميزان مصرف داستينكس بايد كنترل شود و زير نظر پزشك باشد زيرا اگر اين قرص در دوز بالا استفاده شود مشكلاتي براي دريچه قلب به وجود مي آورد.
هيپرپرولاكتينمي ناشي از مصرف داروها
احتمال دارد پزشك تان تصور كند كه مصرف داروها باعث افزايش پرولاكتين شده است و در اين صورت به شما مي گويد كه مصرف قرص ها را تقريبا سه روز قطع كنيد و بعد از آن دوباره آزمايش خون بدهيد، بعد از آن كه نتيجه آزمايش مشخص شد شما مي توانيد درمورد دارويي كه مصرف مي كنيد تصميم هاي لازم را بگيريد.
داروهايي كه مي تواند باعث مشكلاتي مانند هيپرپرولاكتينمي شود داروهاي آنتي سايكوتيك يا ضد روان پريشي مانند هالوپريدول مي باشد.
منبع : هورمون پرولاكتين
