ستاره ایرانی

بیوفیدبک (Biofeedback) یکی از روش‌های درمانی نوین و غیرتهاجمی است که در آن افراد می‌آموزند چگونه اطلاعاتی از بدن خود دریافت کرده و آن‌ها را کنترل کنند. این فرآیند از ابزارهای الکترونیکی برای ردیابی پارامترهای فیزیولوژیکی مانند ضربان قلب، فشار خون، تنفس و فعالیت‌های عصبی استفاده می‌کند. بیوفیدبک به افراد کمک می‌کند تا بر روی عوامل زیستی خود تمرکز کرده و آن‌ها را بهبود بخشند.

بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک، فرآیندی است که در آن بازخورد‌های فیزیولوژیکی به صورت مداوم به فرد داده می‌شود تا او بتواند کنترل بهتری بر روی فرآیندهای زیستی بدن خود داشته باشد. این تکنیک بیشتر در درمان اختلالاتی همچون استرس، اضطراب، افسردگی، میگرن و حتی در بهبود عملکرد ورزشی و کاهش دردهای مزمن به کار می‌رود.

چگونه عمل می کند؟

در این روش به فرد می‌آموزد که چگونه پاسخ‌های دریافتی در بدن خود را کنترل کند تا اثر درد کاهش بیابد. در کلاس‌های آموزشی وسایلی به بدن وصل می‌شود که برخی عملکردهای بدن را در مانیتور به صورت فیدبک نشان می‌دهد. در این روش عملکردهای مانند تعداد ضربان قلب، فشار خون و تنش عضلانی را نشان می‌دهد و فرد یاد می‌گیرد که چگونه تنش عضلانی را تحت شرایط استرس‌زا مانند؛ مسابقه ورزشی، زمان امتحان دادن و همچنین در شرایط حساس تصمیم‌گیری کم کرده و تعداد ضربان قلب و تنفس را کاهش دهد.
ابزار متفاوتی که به دریافت فیدبک و داشتن درک بهتر و اعمال کنترل بر فرایندهای نظیر انقباض عضلانی، دمای پوست، فشار خون و ضربان قلب کمک می‌کند و باعث می‌شود که روش بیوفیدبک نسبت به سایر روش‌های آرام‌سازی متناسب‌تر باشد.

فرآیند بیوفیدبک

فرآیند بیوفیدبک به طور کلی شامل مراحل زیر است:

1. ثبت داده‌ها: در این مرحله، دستگاه‌های بیوفیدبک فیزیولوژیک مانند حسگرهای ضربان قلب یا فعالیت‌های مغزی را اندازه‌گیری می‌کنند. این دستگاه‌ها اطلاعاتی مانند تغییرات ضربان قلب، تنفس، فعالیت مغزی یا دما را به فرد نشان می‌دهند.
2. پردازش و نمایش داده‌ها: دستگاه اطلاعات جمع‌آوری‌شده را به صورت گرافیکی یا عددی به فرد نشان می‌دهد. این اطلاعات به صورت لحظه‌ای ارائه می‌شود تا فرد بتواند تغییرات فیزیولوژیکی خود را مشاهده کند.
3. بازخورد و کنترل: فرد با توجه به داده‌های نمایش داده‌شده می‌آموزد که چگونه این فاکتورها را تحت کنترل درآورد. مثلاً با تمرکز بر تنفس یا آرام‌سازی، ضربان قلب خود را کاهش می‌دهد.
4. تکرار و تمرین: فرد باید این فرآیند را به دفعات تکرار کند تا بتواند تغییرات مثبت در کنترل فیزیولوژیکی خود ایجاد کند.